مدیرعامل آب و فاضلاب کشور: طرحهای تامین آب برای منطقه سیستان با جدیت در حال اجراست

اتابک جعفری روز دوشنبه در حاشیه سفر به منطقه سیستان در جمع خبرنگاران اظهارداشت: حقابه هیرمند از جمله موضوع‌های مهم و در دستورکار دستگاه دیپلماسی است و بدون تردید تا احقاق حقوق مردم سیستان و بلوچستان پیگیری خواهد شد.

وی ادامه داد: پیگیری برای تحقق حقابه ایران از هیرمند از سوی دولت، وزارت نیرو و وزارت امور خارجه مورد تأکید قرار گرفته، ایران با همکاری کشور افغانستان پیگیر این حق و مطالبه اصلی مردم استان تا زمان حصول نتیجه است.

مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور با تاکید بر وجود همت همگانی و دستور رئیس‌جمهور در رابطه با پیگیری جدی حقابه هیرمند ابراز امیدواری کرد که حقابه ایران از رودخانه هیرمند در سریع ترین زمان به نتیجه برسد.

وی گفت: در کنار پیگیری مسوولان کشوری و استانی برای تحقق این مهم، طرح‌هایی در سیستان و بلوچستان برای تامین آب در حال اجراست تا بتوان از این شرایط با تنش کمتری گذر کرد، به گونه‌ای که دغدغه های مردم کاهش یابد.

جعفری افزود: طرح‌های پدافندی تأمین آب نیز برای منطقه سیستان و زاهدان تعریف شده و تاکنون عملیات اجرایی این طرح‌ها مطابق با برنامه زمان‌بندی پیش رفته است.

وی با اشاره به مشکلات تاریخی آبرسانی به مناطق روستایی گفت: طرح هایی برای روستاهای فاقد شبکه آبرسانی یا دچار تنش آبی در قالب طرح جهاد آبرسانی با همکاری سپاه پاسداران در سیستان و بلوچستان در حال اجراست، مجموعه وزارت نیرو و همکاران ما در استان، تمام هم و غم خود را برای رفع و کاهش مشکلات بی‌آبی یا کم‌آبی به کار گرفته‌اند.

پیمان بهمن پور یک کارشناس مسایل بین الملل در یادداشتی نوشته است: بر اساس قرارداد ۱۳۵۱ هیرمند که قراردادی رسمی و مورد قبول دو کشور است، طرف افغان متعهد به تحویل ۸۲۰ میلیون مترمکعب آب به طرف ایرانی در هر سال آبی شده است. مسئولان کشور افغانستان چه پیش از طالبان و چه بعد از به قدرت رسیدن طالبان، همواره با بهانه تراشی‌هایی از تحویل حق آبه ایران در هیرمند خودداری می کردند و کار به جایی رسید که با احداث سازه هایی، مسیر طبیعی روان آب ها به سمت ایران را نیز منحرف کردند. حقابه ایران از رود هیرمند با توجه به کمبود آب و بحران‌زایی آن در کشور به ویژه در سیستان و بلوچستان، از اهمیت بالایی برخوردار بوده که در دستور کار دولت سیزدهم نیز قرار گرفته است.

سیاست سد سازی و انحراف رودخانه هیرمند برعهده همه مقامات ادوار گذشته افغانستان است. مقامات افغانستان مسیر رودخانه هیرمند را در چند بخش تغییر داده اند. اولین مسأله تغییر مسیر رودخانه هیرمند در مرز مشترک افغانستان با ایران است که این اقدام با طراحی انگلستان صورت گرفت. هدف از این سیاست، مدیریت خروجی رودخانه هیرمند از ولایت نیمروز افغانستان بعد از استفاده کشاورزان این ولایت است. افغانستان با استفاده از ابزار آلات، نهر لشکری در ۴۵ کیلومتری مرز ایران را لایروبی کردند و بعد از آن برخلاف بند۵ معاهده هیرمند، سازه ای درمسیر هیرمند ایجاد کردند که آب را در افغانستان هدایت کند، با آب گیری نهر لشکری و بهره‌مندی مردم ولایت نیمروز از این آب، نیاز افغانستان به آب پریان مشترک میان ایران و افغانستان پایان یافت. سد کمال خان نیز که توسط آمریکا ساخته شد، مسأله‌ای دیگری برای کنترل آب هیرمند در افغانستان است. باتوجه به اینکه حجم رودخانه هیرمند بیش از گنجایش سازه سد کمال خان آب داشت، مقامات افغانستان مجدداً برای جلوگیری از ورود مازاد آب به ایران، دیوار خاک ریزی به طول ۱۷ کیلومتر برای هدایت آب پشت سد کمال خان به گود زره (که شوره‌زار است) را تأسیس کردند. تصاویر ماهواره ای مبنی بر سرریز کردن آب سد کمال خان و ریخته شدن آن به گود زره، شاهدی بر ادعای ما است. مسیر طبیعی رودخانه هیرمند برای ورود به گود زره این بوده که بعد از ورود و پر کردن تالاب های هامون، از مسیر شیله مجدداً به خاک افغانستان باز می گشت و به گود زره می ریخت اما مشخصاً مقامات افغانستان به دنبال مسأله دیگری بودند و آن انحصار هیرمند درخاک افغانستان بود که طالبان بنابر ادعای خود و با استناد به توافقنامه ۱۳۵۱ مبنی بر شرط آب و هوایی و خشکسالی گسترده در افغانستان، اقدام به انحصار آب هیرمند کرده است. تمام خروجی آب سد کمال خان به نهر لشکری و گود زره سرازیر می شود تاکنون و برخلاف ادعاهای برخی مقامات، خروجی آب بند کمال خان به خاطر انحراف های شکل گرفته در مسیر رودخانه(هدایت آب به نهر لشکری، رودبیابان، رود خشک و گودزره) و همچنین سد سازی ها و خاکریز های احداثی در مسیر این رودخانه در خاک افغانستان، رودخانه هیرمند قدرت رسیدن به ایران را ندارد که این امر مورد پیگیری مسئولین دولت قرار گرفته است.